Υπάρχουν στιγμές στη ζωή που λειτουργούν σαν καθρέφτης του παρελθόντος και ταυτόχρονα σαν πυξίδα για το μέλλον. Η πρόσφατη επετειακή συνάντηση στην Κομοτηνή, με αφορμή τα 40 χρόνια από τότε που μια ομάδα φοιτητών έβαλε τα θεμέλια για έναν πολιτιστικό πυρήνα στην πόλη, ήταν ακριβώς αυτό: μια συγκινητική υπενθύμιση του πώς ξεκίνησαν όλα και μια ώθηση για το τι πρέπει να διατηρήσουμε μέσα μας καθώς προχωράμε.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, η Κομοτηνή δεν πρόσφερε πολλά για τη τότε φοιτητική κοινότητα. Δεν υπήρχε οργανωμένη πολιτιστική ζωή, δεν υπήρχαν χώροι έκφρασης. Κι όμως, αυτή η έλλειψη έγινε η κινητήρια δύναμη. Η απουσία άνεσης και δομών λειτούργησε ως κάλεσμα για δημιουργία. Μια παρέα φοιτητών από διαφορετικές καταβολές και γνωστικά αντικείμενα ένωσε τις δυνάμεις της, όχι επειδή όλα ήταν έτοιμα, αλλά επειδή τίποτα δεν ήταν.

Αυτό που γεννήθηκε τότε δεν ήταν απλώς πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ήταν ένας τρόπος ζωής, μια κοινότητα αξιών – φιλίας, αδελφοσύνης, συνεργασίας. Ένας αγώνας να ξεπεραστούν καθημερινά εμπόδια, να δημιουργηθεί κάτι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μελών της ομάδας. Και τελικά, να καλλιεργηθεί μια συλλογική ταυτότητα που θα ακολουθούσε τους ανθρώπους αυτούς για δεκαετίες.

Σήμερα, τέσσερις δεκαετίες μετά, η απλή τελετή της συνάντησης μετατράπηκε σε ζωντανό αρχείο. Φωτογραφίες, ντοκουμέντα, έντυπα και αφίσες των εκδηλώσεων που τότε στήνονταν με κόπο και πάθος, παρουσιάστηκαν μπροστά σε νεότερες γενιές για να εμπνεύσουν και στους παλιότερους για να συγκινήσουν. Οι συγκινήσεις ήταν πολλές – όχι απλώς λόγω αναμνήσεων, αλλά επειδή φάνηκε καθαρά ότι αυτές οι φιλίες και αξίες δεν ξεθώριασαν με τον χρόνο. Αντίθετα, άντεξαν. Εξελίχθηκαν. Και εξακολουθούν να εμπνέουν.

Μέσα σε αυτό το συλλογικό αφήγημα, νιώθω κι εγώ βαθιά συνδεδεμένος. Το δικό μου ταξίδι στη κοινότητα ξεκίνησε γύρω στο 2001, και μέχρι το 2004 είχα την ευκαιρία να συμβάλω ενεργά — τότε κυρίως μέσα από την αναζήτηση χορηγιών, ώστε να υλοποιηθούν δράσεις και το περιοδικό. Αυτό που τότε φαινόταν ως μια πρακτική συμβολή, με τα χρόνια μετατράπηκε στο θεμέλιο για μια διεθνή πορεία ζωής και επαγγελματικής εξέλιξης. Σε κάθε χώρα που βρέθηκα από τότε, ασυναίσθητα έψαχνα τους ίδιους ανθρώπους, τα ίδια σημάδια πολιτισμικής ταυτότητας – την ίδια εσωτερική ανάγκη για ουσιαστική σύνδεση και έκφραση.

Αυτή η αναζήτηση με οδήγησε βαθιά στον κόσμο του tango και των Ολυμπιακών Αγώνων. Εκεί βρήκα αυτό που είχα πρωτοαισθανθεί στην Κομοτηνή: ανθρώπους διαφορετικούς, ενωμένους από μια κοινή πολιτισμική γλώσσα, μια επιθυμία να εκφραστούν πέρα από τα προφανή. Αν και στην αρχή πίστευα πως το κύριο όφελος της εμπειρίας μου ήταν τεχνικό ή οργανωτικό, σήμερα μπορώ να πω ότι ο αληθινός πλούτος αυτών των χρόνων ήταν η ανθρώπινη σύνδεση και η πολιτισμική συνάφεια που μαθαίνεις να αναγνωρίζεις πίσω από τα φαινόμενα, πίσω από τη σύγχρονη κουλτούρα και τις επιφανειακές νόρμες.

Καθοριστική αφορμή για να γράψω αυτές τις σκέψεις ήταν η σύντομη αλλά βαθιά τοποθέτηση ενός παλιού φίλου και συνοδοιπόρου εκείνης της εποχής, του Πάνου Μουχτερού. Μιλώντας για την έννοια της «υπέρβασης», μας θύμισε ότι τίποτα σπουδαίο δεν δημιουργείται χωρίς να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας. Όχι μόνο ως άτομα, αλλά και ως ομάδα.

‍

Η υπέρβαση εκείνη της εποχής δεν ήταν θεωρητική – ήταν καθημερινή. Ήταν η απόφαση να προσφέρεις, να ενώσεις, να χτίσεις κατι, εκεί όπου πριν δεν υπήρχε τίποτα. Τα λόγια του Πάνου, γεμάτα σοφία και τρυφερότητα, ήταν έναν προσωπικό και συλλογικός φόρο τιμής — όχι μόνο σε όσα ζήσαμε, αλλά και σε όσα συνεχίζουμε να κουβαλάμε μέσα μας.

‍

Αυτό που με συγκίνησε ιδιαίτερα στη φετινή συνάντηση ήταν ότι πολλοί ήρθαν από διάφορα μέρη της Ελλάδας, ενώ αρκετοί δεν μπόρεσαν να παραβρεθούν. Κι όμως, για εμένα, όλοι και όλα ήταν εκεί. Ήταν σαν να μη μεσολάβησαν είκοσι χρόνια, αλλά είκοσι δευτερόλεπτα. Οι φωνές, τα βλέμματα, τα γέλια, η ανεμελία της Κομοτηνής, οι μνήμες – όλα ξαναζωντάνεψαν, κι η αίσθηση του "μαζί" έγινε και πάλι πραγματική. Σαν να μην είχαμε ποτέ φύγει ο ένας από τον άλλον.

‍

Από τα λόγια όλων μας εκείνη τη βραδιά, ο Πανος έδεσε το κοινό μήνυμα: ο πολιτισμός που δημιουργείται στα φοιτητικά χρόνια δεν πρέπει να είναι μια παρένθεση στη ζωή μας. Πρέπει να μας ακολουθεί, να μας διαμορφώνει, να τον μεταφέρουμε όπου κι αν βρισκόμαστε – σε επαγγελματικά περιβάλλοντα, σε οικογένειες. Η κουλτούρα του να προσπαθείς για το κοινό, να ενώνεις ανθρώπους, να ξεπερνάς τον εαυτό σου για να υπηρετήσεις μια ιδέα, είναι αυτή που διαμορφώνει όχι μόνο φοιτητές αλλά και ώριμους ανθρώπους με ταυτότητα, σκοπό και προοπτική.

Ιδιαίτερη σημασία είχε το γεγονός ότι στη συνάντηση παρευρέθηκαν άνθρωποι από διαφορετικές γενιές, σπουδές και επαγγελματικά υπόβαθρα. Και όμως, το κοινό νήμα της Κοινότητας μας ένωσε ξανά. Η Κομοτηνή, μια πόλη που τότε φαινόταν να υστερεί σε δυνατότητες, αποδείχθηκε το έδαφος πάνω στο οποίο άνθισε κάτι σπάνιο: μια κοινότητα που μέσα από δυσκολίες δημιούργησε ενότητα, χαρακτήρα και διαχρονική αξία.

Η συνάντηση αυτή δεν έκλεισε με φαντασμαγορικά πυροτεχνήματα και δεξιωσεις, αλλά με ένα σιωπηλό, κοινό βλέμμα: ότι αυτό που ξεκίνησε τότε, συνεχίζεταί. Όχι μόνο στις αναμνήσεις, αλλά στην καθημερινότητά μας. Σε ό,τι χτίζουμε, σε ό,τι εκπροσωπούμε. Γιατί τελικά, η ταυτότητα δεν είναι κάτι που κληρονομούμε. Είναι κάτι που στη κοινότητα μάθαμε να δημιουργούμε – μαζί. Χρόνο με τον χρόνο, εμπειρία με εμπειρία, άνθρωπο με άνθρωπο.

‍

Σε ευχαριστώ Κοινότητα για τα 20 χρόνια που έκανες 20 δευτερόλεπτα!

‍